Wiek jałówki do zacielenia – przepisy

O tym, kiedy jałówka osiąga dojrzałość płciową i jest gotowa do zacielenia, decyduje wiele czynników, między innymi rasa czy waga. Nie ma jednego, idealnego wieku, w którym każda jałówka mogłaby być zacielona. Tymczasem przepisy są dosyć mocno ujednolicone – w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która prowadzi rejestr zwierząt hodowlanych, można zarejestrować cielęta urodzone po 24. miesiącu życia matki. Wiele jałówek rodzi jednak wcześniej, co na etapie rejestracji przysparza hodowcom problemów.

Pierwsze krycie w wieku 15 miesięcy?

Jednym z kryteriów, które kwalifikują jałówkę do zacielenia, jest jej wiek. Zaleca się, by kryć jałówki dopiero, gdy osiągną wiek 15-20 miesięcy. Rasy mniejsze, które wcześniej dojrzewają, są gotowe do zacielenia wcześniej. Natomiast duże, wyrośnięte rasy o długim czasie dojrzewania, należy zacielić później.

Wiek jałówki nie zawsze jest miarodajnym kryterium do podjęcia decyzji o zacieleniu. Zwierzęta, nawet tej samej rasy, mają indywidualne tempo wzrostu i dojrzewania. Niektóre jałówki są gotowe do rozrodu dużo wcześniej niż w 15. miesiącu życia. Choć przepisy wskazują właśnie ten termin jako najwcześniejszy, okazuje się, że wiele jałówek można kryć wcześniej – bez szkody dla ich zdrowia i kondycji, a także dla kondycji dla ich przyszłych cieląt. Przepisy, które mówią o wieku zacielenia, są więc – według wielu hodowców – nieco przestarzałe i wymagają zmiany. Wraz z postępem genetycznym możliwe jest bowiem uzyskanie gotowych do krycia jałówek w wieku 13014 miesięcy. Zwierzęta wielu ras są w tym wieku w pełni dojrzałe i mają odpowiednią budowę, by urodzić zdrowe potomstwo o doskonałej kondycji.

Waga jako wskaźnik do pierwszego krycia

Ważnym kryterium, które kwalifikuje jałówkę do zacielenia, jest jej masa ciała. Wielu hodowców uważa wręcz, że kryterium to jest dużo bardziej miarodajne niż uzyskanie odpowiedniego wieku. Odpowiednia waga jest bowiem potwierdzeniem, że jałówka ma dobrą kondycję, jest zdrowa i gotowa do trudów ciąży oraz porodu. Wskaźnikiem, który pozwala na ocenę dojrzałości płciowej, jest uzyskanie przez jałówkę 60 procent wagi dorosłej krowy. Oczywiście, odpowiedniej dla danej rasy. W przypadku dużych ras, takich jak simental, limousineczy charolaise, gotowa do krycia jałówka powinna ważyć około 400-420 kilogramów. Jałówki ras mniejszych (angus, hereford) można natomiast kryć, gdy ich waga przekroczy 360-380 kg.

Pierwsze zacielenie w odpowiednim terminie

Termin pierwszego zacielenia jałówki nie powinien być przypadkowy lub nieprzemyślany. Wielu hodowców dąży do jak najwcześniejszego zacielenia, co jednak nie zawsze pozwala na uzyskanie lepszych wyników produkcyjnych. Jałówki, które rodzą w zbyt młodym wieku, gdy nie są jeszcze w pełni rozwinięte lub nie uzyskały odpowiedniej dla rasy wagi, wydają na świat cielęta, które są dużo słabsze, częściej chorują, więcej jest też przypadków padnięć w pierwszej dobie po porodzie. Zbyt wczesne zacielenie to także spore ryzyko ciężkich, skomplikowanych porodów, wymagających interwencji weterynarza oraz zaburzonego dalszego rozwoju krów. Mają one dużo niższą wydajność mleczną, a mleko, które od nich pochodzi, ma słabsze parametry niż to, które jest zdajane od krowy, która została zacielona w odpowiednim wieku.

Podobnie, jak zbyt wczesne zacielenie, także zbyt późna inseminacja nie jest korzystna ani dla jałówki, ani dla hodowcy. Przede wszystkim, może powodować długotrwałe problemy z płodnością. Zwiększa również koszty wychowu i utrzymania. Przed podjęciem decyzji o pierwszym zacieleniu, warto uważnie obserwować jałówki i zwracać uwagę na wszystkie czynniki, które mogą mieć wpływ na płodność, utrzymanie ciąży, a także na urodzenie zdrowego, żywotnego cielęcia. Nawet w obrębie jednej rasy, różnice w dojrzałości płciowej poszczególnych zwierząt mogą być spore – decyzja o zacieleniu powinna być indywidualna dla każdego zwierzęcia.

Wykrywanie rui i skuteczność zacieleń

Zarówno w przypadku jałówek, jak i krów mamek, które mają już za sobą wcześniejsze porody, bardzo ważne jest wykrywanie rui, jej synchronizacja, a także odpowiedni termin krycia, zwiększający szansę na zapłodnienie. W przypadku krów mięsnych hodowcy nie mają większego problemu – krowy, które znajdują się na pastwisku, są kryte przez należącego do stada byka. Nie jest więc aż tak istotne wykrywanie rui oraz jej odpowiednia synchronizacja. Zupełnie inaczej jest w przypadku krów mlecznych, które najczęściej poddawane są inseminacji. A z perspektywy opłacalności produkcji, najlepszą opcją jest zsynchronizowanie rui i zadbanie o to, by w jednym czasie udało się zacielić większą liczbę krów.

Jak zadbać o skuteczne zacielenie i poprawić wskaźniki rozrodu w stadzie? Doskonałym rozwiązaniem mogą być nowoczesne systemy do monitoringu stada, które są wsparciem w wykrywaniu rui, inseminacji, rozrodzie, a także w dbaniu o zdrowotność i dobrostan zwierząt. W ofercie można znaleźć sprawdzony system do monitoringu bydła mlecznego. Dzięki niemu hodowcy mogą na bieżąco kontrolować każdą sztukę znajdującą się w stadzie, mieć raporty na temat ich żywienia, zmian w zachowaniu, a także aktywności związanych z rują. System do monitoringu stada pozwala na poprawienie wskaźnika rozrodu, a co za tym idzie – na zwiększenie rentowności prowadzonej hodowli.