Zdrowie racic u bydła – profilaktyka i leczenie chorób kopyt

Kulawizny to jedne z najbardziej bolesnych dolegliwości, które znacznie obniżają kondycję bydła, powodują problemy z wydajnością mleczną, rozrodem, a także mogą prowadzić do brakowania krów. Wiążą się z tym poważne straty ekonomiczne, których każdy hodowca chciałby uniknąć. Jakie są najpoważniejsze choroby racic? Co je powoduje i jak można ich uniknąć? Podpowiadamy.

Jakie są przyczyny chorób racic u bydła?

Bydło mleczne i mięsne są w równym stopniu narażone na choroby racic. Zarówno zwierzęta utrzymywane w oborze, jak i na wypasie mogą mieć problemy z kopytami, które znacznie obniżają ich komfort życia, a dla hodowcy są poważnym kłopotem ekonomicznym. Choroby racic mogą mieć różne podłoże – od przyczyn genetycznych, przez błędy popełniane podczas żywienia bydła aż po kwestie technologiczne, związane z prawidłowym utrzymaniem i pielęgnacją zwierząt. Oto najczęstsze przyczyny problemów z racicami.

Niewłaściwe podłoże w oborze

Krowy mleczne, które większą część życia spędzają w oborze, powinny mieć zapewnione zdrowe i bezpieczne podłoże. Przyczyną urazów, kulawizn i chorób racic mogą być śliskie, nierówne posadzki, a także podłoże zbyt miękkie. Dużym zagrożeniem dla zdrowotności racic są gumowe maty, które – jeśli hodowca nie przeprowadza regularnej korekcji racic – mogą prowadzić do nadmiernego wyrastania rogu racicowego, a co za tym idzie – do zwiększonego ryzyka wystąpienia stanów zapalnych.

Błędy w żywieniu bydła

O tym, że właściwie zbilansowana dawka pokarmowa ma ogromny wpływ na wydajność mleczną i zdrowotność zwierząt, nie trzeba żadnemu hodowcy przypominać. Okazuje się jednak, że to, co krowy jedzą, ma również wpływ na kondycję ich racic. Źle dobrana dawka żywieniowa może prowadzić do kwasicy, a ta do owrzodzenia podeszwy racic. Jeśli żywienie nie zapewnia odpowiedniej podaży witamin i minerałów, powstające niedobory również przekładają się na gorszy stan racic u krów.

Brak higieny w oborze

Zarówno stanowiska dla krów, jak i korytarze paszowe i przepędowe powinny być regularnie czyszczone z odchodów. Jeśli na co dzień krowie racice mają styczność z mokrym, brudnym i pełnym bakterii podłożem, choroby racic są tylko kwestią czasu.

Pomijanie korekcji racic

Ten zabieg ma ogromny wpływ na zdrowotność racic. Jeśli hodowca go nie przeprowadza, powoduje to nadmierne wyrastanie rogu racicowego, większe narażenie na urazy i choroby zakaźne. Warto pamiętać, że korekcja racic powinna być wykonywana przez fachowca – robienie zabiegu samodzielnie, przy braku wiedzy i umiejętności, może przynieść więcej szkód niż korzyści.

Najczęstsze choroby racic u bydła – rozpoznawanie i leczenie

Wczesne rozpoznanie chorób racic u bydła daje szansę na pełne wyleczenie. Dlatego też każdy hodowca powinien wiedzieć, jakie objawy powinny go zaniepokoić i kiedy jak najszybciej należy wdrożyć leczenie i działania profilaktyczne.

Zanokcica u bydła

To jedna z najczęściej występujących chorób racic. Powodowana jest przez bakterie beztlenowe, które rozwijają się w szparze międzyracicowej. Jej przyczyny to, między innymi, brudna lub nieodpowiednia ściółka, a także kamieniste pastwiska. Zanokcica objawia się dużym bólem, nagłymi kulawiznami, obrzękiem szpary międzyracicowej i rozchyleniem racic. Chorobie towarzyszy typowy gnilny zapach, można więc ją zdiagnozować na podstawie wyglądu i zapachu racic. Dodatkowo może jej towarzyszyć brak apetytu i gorączka, a chore zwierzęta częściej leżą, niż stoją lub wędrują po pastwisku. Leczenie zanokcicy wymaga podania miejscowego antybiotyku. Wspomagająco dobrze sprawdzają się okłady, na przykład z jodoformu.

Ochwat u bydła

To kolejna groźna i często występująca choroba racic. Najczęściej powodowana jest przez nieprawidłowe żywienie, prowadzące do kwasicy żwacza. Nie bez znaczenia są również czynniki mechaniczne, takie jak twarde podłoże czy zbyt długie przebywanie w pozycji stojącej. Ochwat jest stanem zapalnym tworzywa racicowego, który jest widoczny w postaci załamania racic. Mogą też pojawiać się opuchlizny. Dodatkowo przy ochwacie zwierzę ma gorączkę, przyspieszone tętno, jest apatyczne, nie chce pobierać paszy. W leczeniu ochwatu stosuje się antybiotyki i leki przeciwzapalne. Konieczna jest również rehabilitacja kopyt, polegająca na obcinaniu i wygładzaniu ich powierzchni. Ma to na celu odciążenie najbardziej bolesnych obszarów i przyspieszenie regeneracji. Od samego początku leczenia warto zwrócić uwagę na właściwe żywienie i zbilansowaną dawkę pokarmową, a także na poprawę warunków higienicznych w oborze.

Ropień u krowy

Bolesny wrzód podeszwy polega na przerwaniu ciągłości rogu, co prowadzi do powstawania trudno gojących się ropni. Choroba może być spowodowana przez kwasicę żwacza, związaną z nieprawidłowym żywieniem, a także wady postawy i czynniki mechaniczne: urazy na pastwisku i w oborze, nierówne podłoże oraz zbyt rzadko wykonywana korekcja racic. Pierwsze objawy choroby są na tyle nieznaczne, że trudno je rozpoznać. Wrzód podeszwy diagnozowany jest więc zwykle w mocno rozwiniętym stadium, gdy pojawia się ropny wysięk, zmiany martwicze, a chore zwierzęta niechętnie się poruszają i w widoczny sposób odciążają chorą kończynę. Leczenie wrzodu podeszwy polega na jego oczyszczeniu, wykonaniu prawidłowej korekcji racic i założeniu aseptycznego opatrunku.

Korekcja racic – istotny element profilaktyki

Profilaktyka jest zdecydowanie korzystniejsza i tańsza niż leczenie chorób racic, gdy te już się pojawią. O racice krowy należy dbać niemal od momentu urodzenia. Dzięki temu można wyeliminować wiele wad postawy, a także ograniczyć ryzyko występowania chorób już w dorosłym wieku. Kontrolę stanu racic należy wykonać już w wieku kilku miesięcy. Zabiegiem, który wpływa na zdrowotność, jest natomiast korekcja racic, którą po raz pierwszy wykonuje się w wieku około 18-20 miesięcy. Później korekcje powinny być przeprowadzane regularnie, co najmniej dwa razy w roku – najlepiej wiosną i jesienią. Wiosną korekcja powinna być przeprowadzona na około miesiąc przed wypuszczeniem bydła na pastwisko, jesienią natomiast – tuż przed powrotem do obory na sezon zimowy. Dzięki temu racice łatwiej przystosowują się do zmiany podłoża.

Jak zapobiegać chorobom racic?

Choroby racic przynoszą realne straty w hodowli bydła mlecznego i mięsnego. Jeśli często pojawiają się w stadzie, warto przyjrzeć się przede wszystkim warunkom higienicznym oraz żywieniu zwierząt. Najważniejszym elementem profilaktyki, poza regularnie wykonywaną korekcją racic, jest dopasowanie dawki pokarmowej do potrzeb konkretnych grup technologicznych, unikanie błędów żywieniowych prowadzących do kwasicy żwacza i innych chorób metabolicznych, a także niedoborów mineralnych i witaminowych. Prawidłowe żywienie bydła to jeden z czynników, który znacznie obniża ryzyko chorób racic i innych chorób, które powodują obniżenie wydajności stada.

W profilaktyce chorób racic niezbędne jest również dbanie o warunki higieniczne w oborze – regularne usuwanie odchodów, wymianę mokrej ściółki na suchą, prawidłową długość stanowisk. Na choroby racic wpływ ma również zbyt duże zagęszczenie zwierząt – należy unikać zatłoczenia i zapewnić każdej krowie odpowiednią ilość przestrzeni. W oborze warto też wygospodarować miejsce, w którym możliwa będzie regularna kąpiel racic w płynach dezynfekujących, co zmniejszy ryzyko zakażeń bakteryjnych.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej na temat chorób bydła, prawidłowego żywienia, dobrostanu czy kolczykowaniu bydła, sprawdź naszą rozbudowaną bazę wiedzy, która pomoże w prowadzeniu hodowli. Umiejętność rozpoznawania objawów, prowadzenia odpowiedniej profilaktyki i szybka reakcja na wszelkie niepokojące objawy to możliwość wyeliminowania chorób w stadzie, zanim zaczną one przynosić poważne straty zarówno w zwierzętach, jak i te ekonomiczne.